Preter intentionem

De term preter intentionem (ook wel gespeld als praeter intentionem) is een juridische Latijnse uitdrukking die "voorbij de bedoeling" betekent.^[1][2] Daarom betekent het plegen van een misdaad ‘praeter intentionem’ ^[3] dat men een onvrijwillige misdaad heeft gepleegd die ernstiger was dan de misdaad die men beoogde.^[4][5][6][7]

Het Nederlandse strafrecht voorziet in de categorie van "misdaden die worden gekwalificeerd door het resultaat",^[8] waarbij de dader onvrijwillig een ander en ernstiger misdrijf pleegt dan het beoogde misdrijf.^[9] Eén daarvan is het misdrijf van dodelijk letsel bedoeld in art. 302 c.2 DPC,^[10][11] door de leer van de rechtsvergelijking geïdentificeerd als een typische moord gepleegd "praeter intentionem":^[12][13] de agent wil het slachtoffer alleen schade toebrengen, maar veroorzaakt uiteindelijk onvrijwillig de dood van laatstgenoemde.^[14][15] Voor doodslag bepaalt de Nederlandse wetgever dat de strafmaximum wordt verhoogd van 8 naar 10 jaar gevangenisstraf of een geldboete van de vijfde categorie (tweede lid).^[16][17] Opgemerkt moet worden dat het Nederlandse strafrecht geen bewijs van nalatigheid van de onopzettelijke dood van het slachtoffer van kwaadwillig letsel verlangt,^[18] maar gebruik maakt van het model van risicoaansprakelijkheid (afgeleid van de leer van ‘versari in re illicita’):^[19][20] de dader van de kwaadwillig letselschade wordt veroordeeld voor een dood die zonder opzet is veroorzaakt,^[21] als dit causaal verband houdt met het bovengenoemde vrijwillige letselschadegedrag.^[22][23][24]

1. ↑ (de) Ast, Stephan (17 mei 2019). Handbuch des Strafrechts: Band 4: Besonderer Teil I. C.F. Müller GmbH. ISBN 978-3-8114-4966-4.
2. ↑ (it) Lucchini, Luigi (1905). Il Digesto italiano: enciclopedia metodica e alfabetica di legislazione, dottrina e giurisprudenza, diritto civile, commerciale, penale, giudiziario, costituzionale, amministrativo, internazionale pubblico e privato, ecclesiastico, militare, marittimo, storia del diritto - diritto romano - legislazione comparata. Unione Tipografico-Editrice.
3. ↑ (en) Article 49 - Principles of legality and proportionality of criminal offences and penalties. European Union Agency for Fundamental Rights (25 april 2015). Geraadpleegd op 16 september 2024.
4. ↑ (fr) Pradel, Jean (14 september 2016). Droit pénal comparé. 4e éd.. Editis - Interforum. ISBN 978-2-247-15085-4.
5. ↑ (it) Santalucia, Bernardo (1994). Studi di diritto penale romano. L'ERMA di BRETSCHNEIDER. ISBN 978-88-7062-864-7.
6. ↑ La preterintencionalidad.
7. ↑ (fr) Maréchal, Jean-Yves (1 juni 2003). Essai sur le résultat dans la théorie de l'infraction pénale. Editions L'Harmattan. ISBN 978-2-296-32434-3.
8. ↑ (en) Reed, Alan (14 oktober 2016). Consent: Domestic and Comparative Perspectives. Taylor & Francis. ISBN 978-1-317-16192-9.
9. ↑ (it) de Hullu, Jaap (2005). Casi di diritto penale comparato. Giuffrè. ISBN 978-88-14-11794-7.
10. ↑ (en) Westendorp, Ingrid (2005). Violence in the Domestic Sphere. Intersentia nv. ISBN 978-90-5095-526-3.
11. ↑ (en) Nerhot, Patrick (31 december 1989). Law, Interpretation and Reality: Essays in Epistemology, Hermeneutics and Jurisprudence. Springer Science & Business Media. ISBN 978-0-7923-0593-4.
12. ↑ Jonkers, J. E. (1946). Handboek Van Het Nederlandschindische Strafrecht. Brill Archive.
13. ↑ (it) Kelk, Constantijn (2002). Il codice penale olandese. CEDAM. ISBN 978-88-13-24124-7.
14. ↑ (it) Enciclopedia del diritto penale italiano: Raccolta di monografie. Società editrice libraria (1909).
15. ↑ Preterintencionalidad y cualificación por el resultado.
16. ↑ Art. 302 Sr - Artikel 302 Wetboek van Strafrecht :: Maxius.nl voorheen Lexius.nl. maxius.nl. Geraadpleegd op 15 september 2024.
17. ↑ Studieboek materieel strafrecht. shop.wolterskluwer.nl. Geraadpleegd op 15 september 2024.
18. ↑ Dijk, Alwin van (1 december 2009). Strafrechtelijke aansprakelijkheid heroverwogen: over opzet, schuld, schulduitsluitingsgronden en straf. http://www.maklu.be/MakluEnGarant/index.aspx.+ISBN 978-90-466-0177-8.
19. ↑ (en) Reed, Alan (22 augustus 2022). Fault in Criminal Law: A Research Companion. Taylor & Francis. ISBN 978-1-000-63052-7.
20. ↑ (en) Horder, Jeremy (10 december 2007). Homicide Law in Comparative Perspective. Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-84731-385-0.
21. ↑ Hullu, J. de (2021). Materieel strafrecht: over algemene leerstukken van strafrechtelijke aansprakelijkheid naar Nederlands recht. Kluwer Juridische Uitgevers. ISBN 978-90-13-16364-3.
22. ↑ (en) Gritter, Erik (3 oktober 2018). Homicide in Criminal Law: A Research Companion. Routledge. ISBN 978-1-351-01629-2.
23. ↑ Tekst & Commentaar Strafrecht. shop.wolterskluwer.nl. Geraadpleegd op 15 september 2024.
24. ↑ BASILE, Commento all’art. 584, in DOLCINI-MARINUCCI (a cura di), Codice Penale Commentato, vol. III, III ed., Ipsoa, Milano, 2011, pag. 5351-5377.